Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 đoạn qua địa phận tỉnh Bình Định (gọi tắt là dự án) có tổng chiều dài khoảng 118,8 km, bao gồm 3 dự án thành phần.

Theo ông Lê Anh Sơn, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, quá trình nghiên cứu văn bản để thực hiện công bố giá vật liệu xây dựng đã phát hiện sự vênh nhau giữa văn bản pháp luật quy định chung và văn bản riêng biệt quy định về vật liệu xây dựng phục vụ thi công các dự án thành phần thuộc dự án. Cụ thể, theo Điều 1 Nghị quyết số 18/NQ-CP ngày 11/2/2022 của Chính phủ giao UBND các tỉnh “Xây dựng, công bố giá các loại vật liệu xây dựng (đất, đá, cát, sỏi...) đến chân công trình cho từng gói thầu/dự án thành phần, bao gồm vật liệu xây dựng tại các mỏ khoáng sản nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án”. Tuy nhiên, theo quy định tại Thông tư số 11/2021/ TT-BXD ngày 31/8/2021 của Bộ Xây dựng, giá vật liệu xây dựng được công bố là giá theo khu vực/thành phố/quận/huyện, không quy định và hướng dẫn thực hiện công bố giá vật liệu cho một công trình, dự án cụ thể. Do đó, Sở Xây dựng chưa có đủ cơ sở, thẩm quyền để công bố giá vật liệu đến chân công trình. Mặt khác, một số loại vật liệu đặc thù sử dụng cho công trình giao thông theo yêu cầu kỹ thuật riêng của chủ đầu tư không được sản xuất, cung ứng phổ biến trên địa bàn tỉnh nên Sở Xây dựng không có cơ sở để công bố giá. Một chủ mỏ (yêu cầu không nêu tên) chia sẻ, chúng tôi tính toán chi tiết, cặn kẽ giá đất dao động 40.000 - 50.000 đồng/m³ (tùy theo chất lượng, cự ly vận chuyển từ mỏ đất đến công trình và cung cấp cho các cơ quan chức năng. Nhưng giá đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt lại rất thấp, chỉ hơn 1/3 giá chúng tôi công bố, với mức giá ấy làm sao doanh nghiệp dám sản xuất, kinh doanh phục vụ dự án.

Trước tình hình này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tự Công Hoàng đã yêu cầu Sở Xây dựng và các sở, ngành liên quan thực hiện các yêu cầu sau: Đối với loại vật liệu xây dựng chủ yếu, phổ biến, có bán trên địa bàn tỉnh trong tháng thì giá vật liệu xây dựng được công bố tại chân công trình hoặc nguồn cung cấp theo thông tin của doanh nghiệp sản xuất, cung ứng vật liệu. Đối với các loại vật liệu không thuộc danh mục vật liệu xây dựng có trong hệ thống định mức, vật liệu xây dựng phải qua gia công, chế tạo; vật liệu xây dựng đặc thù, không có sẵn trên địa bàn hoặc vật liệu nhập khẩu; trang thiết bị điện, thiết bị công nghệ, đo lường, đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo chủ đầu tư tổ chức xác định giá.

Ngoài ra, UBND tỉnh có văn bản đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo Ban Quản lý dự án (QLDA) 2, 85 giao đơn vị tư vấn nghiên cứu cơ sở dữ liệu về giá vật liệu xây dựng tại Bình Định do Liên Sở Xây dựng - Tài chính công bố để lập dự toán công trình. Đối với chi phí vận chuyển vật liệu xây dựng từ nguồn đến chân công trình, các Ban QLDA giao đơn vị tư vấn căn cứ các định mức vận chuyển từ nơi cung cấp đến chân công trình, lựa chọn phương án tối ưu (về loại vật liệu, điểm cung cấp, tập kết vật liệu, phương tiện vận chuyển, cung đường vận chuyển) để đạt hiệu quả kinh tế tốt nhất. Trường hợp tuyến đường vận chuyển chưa được UBND tỉnh ban hành xếp loại đường bộ để tính cước vận tải đường bộ bằng ô tô trên địa bàn tỉnh, thì Ban QLDA 2, 85 có văn bản gửi Sở GTVT xem xét, báo cáo tham mưu UBND tỉnh ban hành xếp loại đường để có cơ sở triển khai thực hiện.

Về vấn đề này, ông Lê Minh Nam, đại diện Ban Quản lý dự án 2 (Bộ GTVT) cho biết: Về bất cập trong công bố giá vật liệu xây dựng, các tỉnh, thành có tuyến cao tốc đi qua đều gặp tình trạng tương tự. Chúng tôi cho tư vấn thiết kế kỹ thuật tính toán chính xác khoảng cách từ mỏ vật liệu đến chân công trình, sau đó làm việc với địa phương về giá vật liệu. Nếu địa phương không có giá thì phải lấy báo giá về công bố theo quy định; rồi hạ tầng giao thông có đường nào để đi vào công trình, chưa có đường thì phải làm đường công vụ, có rồi thì mượn tạm và lên phương án hoàn trả mặt đường… Dự kiến tháng 10/2022, khi hoàn thành khâu thẩm định, thiết kế kỹ thuật dự án, mới có giá vật liệu để công bố cùng với công bố các hạng mục khác của dự án.