>> Vật liệu xây không nung - Những vướng mắc, tồn tại và giải pháp

Từ cơ chế, chính sách

Để tháo gỡ về mặt chính sách, theo ông Phạm Văn Bắc, Phó Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng, trước hết phải chỉnh sửa Thông tư 09/2012 của Bộ Xây dựng theo hướng quy định sử dụng vật liệu xây dựng không nung với tỷ lệ phù hợp từng vùng, miền.

Quy định cụ thể chế độ báo cáo của nhà đầu tư, đơn vị thi công với Sở Xây dựng địa phương về tình hình sử dụng vật liệu xây dựng không nung hàng quý, năm và kết thúc công trình. Đồng thời, nghiên cứu điều kiện cụ thể của từng địa phương để có quy định cho phù hợp.

Bên cạnh đó, cũng cần sửa Nghị định 121/2014/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng, theo hướng tăng mức độ xử phạt vi phạm các quy định trong việc sử dụng vật liệu xây dựng không nung sai với quy định.

“Về định mức sử dụng vật liệu không nung, Bộ đã ban hành năm 2011, nhưng trong quá trình thực hiện xuất hiện một số bất cập, nên chúng tôi đã giao cho Viện Kinh tế - Chính sách thẩm định lại, khoảng quý III năm nay sẽ ban hành quy định mới. Ngoài ra, dự thảo Nghị định 151 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng hiện đã sửa xong và trình lên Thủ tướng Chính phủ”, ông Bắc cho biết.

Cũng theo Vụ Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục soát xét, chỉnh sửa Chỉ dẫn kỹ thuật “Thi công và nghiệm thu tường xây bằng block bê tông khí chưng áp”, ban hành theo Quyết định 947/QĐ-BXD ngày 31/10/2011. Đồng thời, xây dựng ban hành Chỉ dẫn kỹ thuật “Thi công và nghiệm thu khối xây bằng gạch bê tông” và các chỉ dẫn kỹ thuật liên quan chưa ban hành.

Ngoài ra, Bộ cũng xây dựng và ban hành tiêu chuẩn thiết kế công trình sử dụng vật liệu xây dựng không nung; sổ tay thiết kế chi tiết điển hình cho gạch nhẹ. Soát xét, xây dựng lại định mức sử dụng vật liệu xây dựng không nung cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Bên cạnh đó, sẽ tăng cường đôn đốc các địa phương nghiêm túc thực hiện Quyết định 567, Chỉ thị 10 và Thông tư 09. Đặc biệt, lưu ý đến việc xây dựng và chỉ đạo thực hiện lộ trình xóa bỏ lò gạch thủ công, thủ công cải tiến, lò vòng sử dụng nhiên liệu hóa thạch và tăng cường sản xuất và sử dụng vật liệu xây dựng không nung.
 
Đến nghiên cứu ứng dụng

Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, đơn vị này đang triển khai chương trình trọng điểm về nghiên cứu và sử dụng tro xỉ nhiệt điện và phế thải thạch cao của các nhà máy nhiệt điện và phân bón, hóa chất vào chương trình vật liệu xây dựng không nung. Trong đó, Bộ Xây dựng đã giao cho các viện, trường đại học, các doanh nghiệp có điều kiện để nghiên cứu sử dụng các loại phế thải vào sản xuất vật liệu xây dựng không nung. Nghiên cứu sản xuất ra các sản phẩm mới thân thiện với môi trường thay thế cho gạch đất sét nung. Đầu tư nghiên cứu hoàn thiện và nâng cấp mức độ cơ giới hóa, tự động hóa của dây chuyền thiết bị sản xuất vật liệu xây dựng không nung.

Mặt khác, từ nội lực các doanh nghiệp đầu tư vào vật liệu xây dựng không nung, cần tăng cường nghiên cứu hoàn chỉnh công nghệ, áp dụng tiến bộ khoa học, khắc phục nhược điểm, khuyết tật trong quá trình sản xuất. Nghiên cứu đa dạng mẫu mã sản phẩm, đưa các phụ gia làm nhẹ hóa, tăng độ sít đặc, giảm trọng lượng… Đồng thời, tăng cường quảng bá giới thiệu sản phẩm trên các phương tiện thông tin đại chúng để cho nhiều người biết đến chủng loại vật liệu xây dựng không nung.

Ông Trần Văn Huynh, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: “Trong lĩnh vực vật liệu xây dựng mới, nếu chúng ta không làm đúng thì khó phát triển được. Từ vấn đề tiêu thụ, nhiều nơi công nhân chưa biết, thì chúng ta phải đào tạo công nhân, kỹ sư về sử dụng vật liệu xây dựng, để họ tư vấn thiết kế cho người tiêu dùng”.

Hợp tác cùng phát triển

Cùng quan điểm về hướng phát triển của thị trường vật liệu xây dựng không nung, ông Nguyễn Đình Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Tổ chức triển lãm quốc tế xây dựng Vietbuild nhận định: “Việt Nam là nước đang trên đà phát triển, nên nhu cầu về hiện đại hóa đô thị rất cao. Các khu công nghiệp ra đời nhiều, nhiều dự án mọc lên… Mặt khác, nước ta có rất nhiều tiềm năng khu du lịch, nên bất động sản du lịch, nghỉ dưỡng, đô thị, thương mại sẽ phát triển mạnh… Điều này kéo theo thị trường vật liệu xây dựng có nhiều sân chơi, tạo điều kiện tốt cho các nhà sản xuất lĩnh vực này phát triển”.

Cũng theo ông Hùng, nếu so sánh thì vật liệu xây dựng truyền thống có sức mạnh rất lớn, nhưng hiện nay, nếu phát triển như vậy sẽ ảnh hưởng đến môi trường, tài nguyên, nên mới diễn ra cuộc cách mạng vật liệu xây dựng không nung thay thế dần vật liệu xây dựng truyền thống. Tuy nhiên, nếu không có giải pháp rõ ràng, quyết liệt thì sẽ thất bại.

Chẳng hạn, việc đặt ra mục tiêu là vật liệu xây dựng không nung sẽ thay thế hẳn vật liệu xây dựng truyền thống, nhưng không đáp ứng đủ sản phẩm, thì thị trường sẽ mất cân đối. Trong khi đó, nếu đầu tư nở rộ ồ ạt khia chưa biết người tiêu dùng tín nhiệm đến đâu, sẽ thất bại. Cho nên, giải pháp phải đồng bộ và tiến hành từng bước một.

“Về lâu dài, vật liệu xây dựng không nung phải được triển khai trong lòng vật liệu xây dựng truyền thống. Các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng truyền thống có thể chuyển dần sang sản xuất vật liệu xây dựng không nung để tận dụng nguồn nhân công, khách hàng vốn có”, ông Hùng hiến kế.

Theo ông Hùng,  Nhà nước cũng phải có những quy định bắt buộc, nhất là những công trình lớn của nhà nước phải sử dụng vật liệu xây dựng không nung để làm gương và cho người dân thấy rằng, loại vật liệu này có nhiều ưu việt hơn vật liệu xây dựng truyền thống. Ngoài ra, cũng cần phổ biến chủ trương này cho các nhà kiến trúc sư, để họ yên tâm hơn đưa vật liệu xây dựng không nung vào các công trình của mình.

“Doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng không nung phải tập trung cao hơn vào những giây chuyền sản xuất tốt. Vì nếu chỉ sơ suất là đánh mất niềm tin người tiêu dùng, khi đó sẽ rất khó để lấy lại. Người đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng không nung cần phải tập trung, phải nghĩ như một cuộc cách mạng về vật liệu xây dựng, phải chịu đầu tư, quảng bá hình ảnh”, ông Hùng nhấn mạnh và lấy ví dụ, như ngày xưa việc chuyển cửa gỗ, cửa sắt sang cửa nhựa cũng là một cuộc cách mạng, mà Erowindow tốn rất nhiều kinh phí cho quảng bá và đã thành công khi thay đổi tư duy cho người tiêu dùng.

“Các nhà vật liệu xây dựng không nung nên tập hợp lại và thành lập hội để hợp tác, đưa ra những kiến nghị, đồng thời tìm ra cách phát triển cho ngành”, ông Hùng nói.