Thực hiện Quyết định số 1469/QĐ-TTg ngày 22/8/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển vật liệu xây dựng (VLXD) Việt Nam đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Kế hoạch chấm dứt sản xuất gạch đất sét nung bằng các loại lò sử dụng công nghệ lạc hậu trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Theo đó, chậm nhất đến trước năm 2020, chấm dứt việc sản xuất gạch đất sét nung bằng các loại lò sử dụng công nghệ lạc hậu, lò thủ công tiên tiến, lò đứng liên tục trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Khuyến khích phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu không nung, tận dụng tối đa các nguồn phế thải của các ngành công nghiệp khai khoáng, công nghiệp nhiệt điện và các ngành công nghiệp khác trên địa bàn đảm bảo sản xuất, cung cấp đủ VLXD dần thay thế vật liệu xây bằng đất sét nung đáp ứng cho nhu cầu xây dựng trong tỉnh.

Triển khai chủ trương này, Sở Xây dựng đã chủ trì, phối hợp với các địa phương, các sở, ngành liên quan thực hiện kiểm tra, đôn đốc các tổ chức, cá nhân sản xuất gạch đất sét nung bằng các loại lò sử dụng công nghệ lạc hậu trên địa bàn để xóa bỏ theo lộ trình. Bên cạnh đó, Sở cũng tham mưu với tỉnh những chính sách ưu đãi để thu hút các nhà đầu tư vào các dự án sản xuất gạch xây không nung, nhất là các đơn vị có công nghệ hiện đại, sử dụng nguyên liệu là phế thải, xỉ thải nhiệt điện để sản xuất. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý nhà nước, kiểm tra, hướng dẫn các chủ đầu tư sử dụng vốn ngân sách nhà nước sử dụng gạch xây không nung, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, nhân dân sử dụng loại vật liệu này cho các công trình xây dựng của mình.

Theo báo cáo của các địa phương, các ban quản lý dự án đầu tư các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh, hầu hết dự án xây dựng sử dụng vốn ngân sách đã cơ bản sử dụng gạch xây không nung. Tiêu biểu như: Nhà thi đấu thể thao TX Quảng Yên, Trường THCS Cẩm La (TX Quảng Yên), Trường Đại học Hạ Long, Nhà thi đấu đa năng 5.000 chỗ, Trường THPT Hòn Gai, Trụ sở Liên cơ quan số 4, Trường Dân tộc nội trú huyện Bình Liên, Cung Văn hóa thanh thiếu nhi Quảng Ninh... Tuy nhiên, đến nay việc phát triển vật liệu xây không nung vẫn còn không ít khó khăn.
 

Toàn tỉnh hiện có 6 doanh nghiệp đang đầu tư sản xuất vật liệu không nung tại TP Hạ Long, Cẩm Phả và Đông Triều. Các sản phẩm sản xuất phù hợp các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; tổng công suất thiết kế ước đạt trên 200 triệu sản phẩm/năm. Ngoài ra, tại các địa phương còn có 33 hộ cá nhân, gia đình đầu tư sản xuất vật liệu không nung. Mỗi hộ gia đình đầu tư từ 1 - 2 dây chuyền sản xuất gạch xi măng - cát, xi măng - mạt đá, tro xỉ nhiệt điện quy mô nhỏ, bán thủ công, công suất từ 70.000 - 3 triệu viên/năm/dây chuyền.

Trong số các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung chỉ có Công ty TNHH Xây dựng Thanh Tuyền (TX Đông Triều) có đầu ra tương đối ổn định. Ngay như Công ty CP Dịch vụ Vệ sinh Môi trường Đông Khê là đơn vị tiên phong của tỉnh trong lĩnh vực sản xuất vật liệu không nung, chất lượng các loại gạch ở đây được đánh giá đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật về xây dựng và đặc biệt thân thiện với môi trường, đáp ứng yêu cầu trong xu thế phát triển của lĩnh vực VLXD nói chung. Vậy nhưng có thời điểm gạch của công ty không bán được, tồn xếp đầy sân bãi.

Qua khảo sát cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung mới chỉ ký hợp đồng cung cấp gạch cho một số công trình nhà nước. Thêm vào đó, mặc dù đã có quy định cụ thể về việc sử dụng gạch không nung khi thi công công trình, nhưng dường như vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc. Lượng tiêu thụ gạch xây dựng của người dân rất ít, đa phần họ vẫn quen sử dụng vật liệu gạch nung truyền thống.

Theo đánh giá của Sở Xây dựng, nguyên nhân dẫn đến thị trường gạch không nung tiêu thụ chậm chủ yếu do giá thành cao hơn gạch nung truyền thống, hơn nữa, gạch nung trên địa bàn tỉnh có lượng cung lớn, dồi dào. Ngoài ra, hình thức, mẫu mã sản phẩm gạch không nung chưa đa dạng; dụng cụ, thiết bị chuyên dụng phục vụ thi công vật liệu này chưa phổ biến. Trong đó, độ ổn định của chất lượng gạch chưa được kiểm nghiệm qua thời gian dài khi sử dụng. Tâm lý người tiêu dùng vẫn chưa quen với sản phẩm mới.

Để gạch không nung trụ vững trên thị trường, các doanh nghiệp mong muốn trong thời gian tới có thêm những chính sách ưu đãi đối với việc tiêu thụ sản phẩm, nhất là các công trình đầu tư từ vốn ngân sách nhà nước; khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất, sử dụng vật liệu không nung; hỗ trợ kịp thời về nguồn vốn vay để các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng không nung có điều kiện tập trung đầu tư dây chuyền máy móc, đổi mới công nghệ sản xuất kinh doanh.
 

VLXD.org (TH/ Báo Quảng Ninh)