Ông Nguyễn Xuân Thủy, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Công ty Cổ phần Gạch ngói Quảng Trị cho hay: Gần 5 năm trở lại đây giá cả gạch tuynel rất ổn định, 1 viên gạch 6 lỗ có giá dao động không quá 2.500 đồng, nhưng nhiều ngày qua, 1 viên tăng lên 2.900 đồng đến 3.000 đồng (chưa bao gồm giá cước vận chuyển).

Công ty Cổ phần Gạch ngói Quảng Trị có trụ sở tại huyện Cam Lộ là một trong những doanh nghiệp sản xuất gạch tuynel có uy tín và thương hiệu trên đại bàn tỉnh Quảng Trị. Nhà máy sản xuất gạch tuynel của Công ty có công suất thiết kế 20 triệu viên gạch quy chuẩn/năm. Nguồn nguyên liệu đầu vào của Công ty Cổ phần gạch ngói Quảng Trị được dự trữ chính tại diện tích được cấp phép của doanh nghiệp. Hiện tại, nguồn nguyên liệu của Công ty còn khoảng 200.000 m³, đủ cho nhà máy hoạt động trong vòng 5 năm.

Tuy nguồn nguyên liệu dồi dào, song hơn 1 tháng nay, cùng với sự tăng giá của thị trường, gạch tuynel của Công ty Cổ phần Gạch ngói Quảng Trị tăng khoảng 400 đồng/viên gạch quy chuẩn. Ông Thủy phân tích: Một mặt là do trận lũ lịch sử giữa tháng 10 và đầu tháng 11 năm 2020 làm hư hỏng một số lượng gạch mộc, riêng nhà máy của Công ty Cổ phần Gạch ngói Quảng Trị thiệt hại hơn 500.000 viên, thiếu gạch mộc dự trữ nên sản xuất không kịp, Công ty phải tăng ca, tăng giờ làm của công nhân, bên cạnh đó giá than (dùng làm chất đốt cho nhà máy) tăng thêm 5%.

Việc gạch tuynel đột nhiên tăng giá và thời gian đặt hàng kéo dài làm cho người có nhu cầu sử dụng hết sức mệt mỏi. Ông Trương Khắc Hà, ở xã Gio Mai (huyện Gio Linh) chia sẻ: “Tôi đang khởi móng xây nhà ở, chỉ cần khoảng 7 ngàn viên gạch, mấy ngày nay phải chạy đôn chạy đáo để hợp đồng mua gạch bở cả hơi tai. Đã vậy giá còn tăng cao, chi phí tăng thêm hàng triệu đồng”.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo điện tử Xây dựng, nguyên nhân chính dẫn đến tăng giá thành trong sản xuất gạch tuynel đó là việc khan hiếp nguồn nguyên liệu (đất sét). Ngoài Công ty Cổ phần Gạch ngói Quảng Trị có nguồn nguyên liệu dự trữ, nhiều nhà máy hiện không còn nguyên liệu dự trữ, phải tìm kiếm bằng việc hợp đồng mua lại của người dân trong việc cải tạo vườn. Tuy nhiên, việc cải tạo vườn không còn nhiều nên dẫn đến thiếu nguyên liệu đầu vào cho một số nhà máy sản xuất gạch tuynel.

Mặt khác, sự cố nứt tường tại nhiều công trình sử dụng gạch không nung tại Quảng Trị chưa có biện pháp khắc phục hữu hiệu khiến thời gian qua, loại gạch này chưa được sử dụng cho các công trình của tư nhân. Thậm chí, không ít công trình có vốn đầu tư công phải thay đổi từ gạch không nung qua sử dụng gạch tuynel. Trong khi đó, việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu (đất sét) của các nhà máy sản xuất gạch tuynel lại hết sức chật vật. Được biết, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị hiện có 5 nhà máy sản xuất gạch tuynel, công suất thiết kế là 100 triệu viên quy chuẩn/năm. Phần lớn, các nhà máy này thu mua nguyên liệu đầu vào theo hình thức hợp đồng mua lại của người dân có cải tạo vườn, theo kiểu “giật gấu vá vai”. Chính vì thế, việc không đáp ứng được nhu cầu cho khách hàng sử dụng là điều khó tránh khỏi.

Ông Nguyễn Thanh Hải, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Trị cho biết: Sau khi có chủ trương dừng cấp phép mỏ lấy từ đất sét ruộng, tỉnh Quảng Trị cũng đã dự báo trước việc khan hiếm nguồn liệu cho các dự án sản xuất gạch tuynel trong nay mai là không thể tránh khỏi. Chính vì vậy, ngày 15/10/2015, UBND tỉnh Quảng Trị đã ban hành Quyết định 2242/QĐ-UBND về việc phê duyệt quy hoạch mỏ đất làm vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến 2025. Theo đó, giai đoạn từ nay đến năm 2025, quy hoạch 32 điểm mỏ đất làm vật liệu san lấp trên địa bàn tỉnh, bao gồm 31 điểm mỏ đất cấp phối đồi nguồn gốc vỏ phong hóa và 1 mỏ cát bụi bồi tích, trải đều trên địa bàn 08 huyện, thị xã. Tổng diện tích khoanh định là 543 ha và tổng trữ lượng các điểm mỏ là 58,0 triệu m³. Trong đó, giai đoạn đến năm 2020, Quy hoạch khai thác 19 điểm mỏ đất làm vật liệu san lấp với tổng diện tích trên 412 ha, tổng trữ lượng dự báo hơn 46 triệu m³.

Tuy nhiên, cho đến nay, không biết do nguyên nhân gì mà quyết định trên vẫn chưa thực thi được. Các doanh nghiệp sản xuất gạch tuynel vẫn trong “cơn khát” nguồn nguyên liệu, khách hàng phải chịu nhiều thiệt thòi.