Sự nuối tiếc về công nghệ G7

Đầu những năm 2000, với chủ trương tư nhân hoá ngành Xi măng của Việt Nam, yêu cầu về một hệ thống sản xuất giá cả hợp lý, cơ chế tài chính linh hoạt, tốc độ triển khai dự án và thi công đảm bảo, nhanh chóng đưa sản phẩm ra thị trường... Các tiêu chí này đã nhanh chóng loại bỏ các nhà thầu G7 trong các cuộc thầu lựa chọn nhà thầu cung cấp thiết bị công nghệ tại hàng loạt các dự án xi măng trên cả nước.

Tuy vậy, với sự tăng trưởng nóng, hiện ngành Xi măng Việt Nam lại phải đối mặt với những thách thức: giải quyết tình trạng cung vượt cầu, đáp ứng các quy định ngày một chặt chẽ về hơn môi trường, nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm... Các yêu cầu từ thực tế này đặt ra một bài toán mới cho các nhà sản xuất xi măng: cần những đột phá về công nghệ, vượt qua các đường găng năng lượng, tối ưu hoá quản trị hệ thống… để giảm thiểu chi phí sản xuất, giảm giá thành để cạnh tranh và các đòi hỏi bức thiết về giảm phát thải CO_₂ tiến đến một nền sản xuất Net Zero.
 

 
Để ứng phó với những vấn đề này, việc triển khai các lựa chọn nhiên liệu thay thế đang ngày càng trở nên quan trọng, cùng với việc giảm phát thải carbon dioxide, nitơ oxit và các chất gây ô nhiễm môi trường khác… Cải thiện hiệu quả của các dây chuyền sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm chưa bao giờ cấp thiết như lúc này.

Các cải tiến phải được áp dụng đồng bộ; từ khâu chuẩn bị liệu - nghiền và đồng nhất - trao đổi nhiệt và nung; đến khâu làm nguội clinker và nghiền xi măng. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và xu thế chuyển đổi số, cần có sự ứng dụng các tiến bộ công nghệ mới nhất trong các ngành khoa học nền tảng như công nghệ vật liệu mới, trí tuệ nhân tạo (AI), các thuật toán mô phỏng quản trị tối ưu trong sản xuất, công nghệ rô-bôt… Những vấn đề này, chỉ có các nhà cung cấp công nghệ nguồn mới có khả năng cập nhật, cải tiến một cách hiệu quả.
 

 
Do đó, các chìa khoá để mở ra con đường đột phá công nghệ sản xuất xi măng với những tiêu chí như: xuyên thủng những hạn mức về tiêu thụ năng lượng, phá vỡ các rào cản phát thải carbon với các nguyên liệu ngoài đá vôi, tối ưu hoá và tự động hoá quá trình vận hành, nhiên liệu thay thế AF, EPD và đồng xử lý… dường như vẫn nằm trong tay các nhà phát triển công nghệ nguồn, từ các nước G7.

Cơ hội nào cho công nghệ châu Âu?

Tại  do Hiệp hội xi măng Việt Nam phối hợp với KHD Humboldt Wedag, Công ty Gamma Media tổ chức ngày 26/11/2024 tại Hà Nội, các chuyên gia của KHD đã trình bày những cập nhật công nghệ mới nhất, tại hầu hết các công đoạn sản xuất xi măng. Trong đó nổi bật là các kỹ thuật cải tiến công nghệ nghiền, hệ thống đốt rác và nhiên liệu thay thế, sản xuất xi măng từ đất sét…

Thiết bị xi măng tiên tiến của hãng cung cấp thiết bị xi măng KHD đã tiếp cận được với ngành Xi măng Việt Nam từ những năm 1990. Điểm nổi bật trong dây chuyền sản xuất thời kỳ trước là: Hệ thống tháp trao đổi nhiệt với buồng phân hủy CO_₂ tiên tiến, lò nung 2 bệ, vòi đốt đa kênh, ghi làm mát clinker hiệu suất thu hồi nhiệt cao, máy cán ép thủy lực và phân ly V cho nghiền xi măng (pre grinding, semi finish grinding, finish grinding).
 

 
Hiện nay hãng KHD có thêm công nghệ nghiền liệu bằng máy cán ép nhằm giảm tiêu hao điện năng; thiết bị công nghệ đốt rác nhằm thay thế nhiên liệu hoá thạch, thiết bị công nghệ cho sản phẩm đất sét nung nhằm mục tiêu giảm phát thải CO_₂…

Nhìn chung về tổng thể, thiết bị công nghệ sản xuất xi măng của KHD được các chuyên gia kỹ thuật đánh giá cao ở một số điểm sau:

1. Về đầu tư mới:

- Thiết bị xi măng KHD hoàn toàn phù hợp với việc đầu tư hoàn chỉnh một dây chuyền sản xuất xi măng mới, đồng bộ với đầy đủ thiết bị công nghệ hiện đại, tiến tiến, giảm tiêu hao điện, tiêu hao nhiệt, giảm phát thải NO_x và đảm bảo phù hợp yêu cầu về môi trường của Việt Nam.

- Phù hợp với việc đầu tư mới dây chuyền nghiền xi măng tại khu vực miền Trung, miền Nam với công nghệ nghiền tiên tiến tiêu hao năng lượng thấp, cả ở dạng nghiền bán hoàn thiện (semi finish grinding); hoặc nghiền hoàn thiện (finish grinding).

- Phù hợp với việc đầu tư mới dây chuyền công nghệ đồng bộ sản xuất xi măng từ đất sét nung tại các khu vực có nguồn sét dồi dào như miền Trung, miền Nam… các khu vực không có đá vôi làm nguyên liệu.

2. Về cải tạo các dây chuyền hiện có:

- Có thể phù hợp với việc cải tạo các dây chuyền sản xuất xi măng công suất nhỏ, dưới 3.500 tấn clinker thành trên 5.000 tấn clinker/ngày; nhằm giảm tiêu hao nhiệt, tiêu hao điện, cùng với hệ thống thiết bị sử dụng thay thế nhiên liệu hoá thạch, giảm phát thải NO_₂, CO_₂…

- Thay thế máy nghiền bi nghiền liệu hiện có bằng máy nghiền liệu cán ép nhằm giảm tiêu hao điện cho các dây chuyền sản xuất xi măng trên 3.500 tấn clinker đang hoạt động. Tuy nhiên, hệ thống cán ép này chưa có thực tế và kiểm chứng tại Việt Nam.

- Cải tạo bổ sung thêm hệ thống thiết bị đốt nhiên liệu thay thế để giảm than cho các hệ thống lò nung hiện có gần các nguồn nhiên liệu thay thế. Thay thế vòi đốt than hiện đại, thay thế ghi làm lạnh clinker hiệu suất thu hồi nhiệt cao nhằm giảm tiêu hao nhiệt cho các lò nung hiện có.

- Từ phương án của KHD, có thể gợi ý các nhà máy cải tạo bổ sung thêm máy cán ép (COMFLEX) vào dây chuyền nghiền bi xi măng hiện có để giảm tiêu hao điện tối đa theo công nghệ nghiền bán hoàn thiện.
 

 
Như vậy có thể nói, tiềm năng đầu tư và cải tạo thay thế thiết bị tiên tiến của KHD là rất lớn đối với ngành Xi măng Việt Nam trong thời gian tới. Tuy nhiên, cho đến nay KHD vẫn chưa được cung cấp thiết bị cho dây chuyền sản xuất xi măng nào tại Việt Nam để có thể tạo dựng chỗ đứng vững chắc tại thị trường Việt Nam. Một cách lý giải là có thể do ưu tiên chiến lược của Hãng ở các giai đoạn khác nhau hoặc cách tiếp cận khách hàng chưa phù hợp với thị hiếu, tâm lý các nhà đầu tư sản xuất xi măng tại Việt Nam. 

Tuy vậy, với sự trân trọng và cả nuối tiếc một thời vàng son của các hãng công nghệ G7 tại Việt Nam, những nhà sản xuất và kỹ sư công nghệ Việt Nam luôn chào đón và khuyến khích sự có mặt trở lại của các nhà cung cấp công nghệ từ các nước phát triển G7. Ngành Xi măng Việt Nam sẽ có thêm những sự lựa chọn, đánh giá, so sánh và tiếp thu được những tinh hoa công nghệ từ các trung tâm khoa học công nghệ hàng đầu thế giới.

VLXD.org (TH từ các chuyên gia)