Theo Bộ Xây dựng, mặc dù năm 2014 Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 1696/QĐ-TTg về một số giải pháp thực hiện xử lý tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, phân bón hóa chất để làm nguyên liệu sản xuất VLXD; tuy nhiên lượng tro, xỉ, thạch cao được xử lý và đưa vào sử dụng còn hạn chế.

Theo số liệu điều tra thực tế, tổng lượng tro xỉ, thạch cao chỉ tiêu thụ được vào khoảng hơn 30% (tương đương 5 triệu tấn) so với tổng lượng thải ra hàng năm. Chỉ tính riêng lượng tro, xỉ tích lũy của các nhà máy nhiệt điện năm 2016 là 23 triệu tấn, dự kiến đến năm 2018 là 61 triệu tấn, đến năm 2020 là 109 triệu tấn, đến năm 2025 là 248 triệu tấn và đến năm 2030 sẽ là 422 triệu tấn, tạo ra những thách thức cho đất nước phải sử dụng diện tích đất khổng lồ để làm bãi chứa và nhiều áp lực môi trường khác, nguy cơ các nhà máy phải dừng sản xuất do không có đủ bãi chứa là một thực tế.

Để đáp ứng yêu cầu tiết kiệm tài nguyên, khoáng sản và bảo vệ môi trường, đảm bảo phát triển bền vững, thân thiện với môi trường cho các ngành công nghiệp sản xuất điện, sản xuất hóa chất và phân bón, thép và công nghiệp sản xuất VLXD trong nước, phù hợp với xu hướng phát triển của các nước trong khu vực và thế giới, tạo cơ sở pháp lý để đẩy mạnh thực hiện xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất để làm nguyên liệu sản xuất VLXD và sử dụng trong các công trình xây dựng, Bộ Xây dựng đã tổ chức các hội nghị để lấy ý kiến rộng rãi của các bộ ngành, địa phương và Tập đoàn, TCty có liên quan. Các ý kiến đóng góp đã được tiếp thu, giải trình và tổng hợp vào dự thảo Đề án.